APOD.pl: astronomiczne zdjęcie dnia

Opis: Zdominowana przez ciemną materię, masywna gromada galaktyk Abell 2744 znana jest niektórym jako Gromada Pandory. Znajduje się ona w odległości 3,5 miliarda lat świetlnych w kierunku na gwiazdozbiór Rzeźbiarza. Wykorzystując ogromną masę gromady galaktyk jako soczewkę grawitacyjną do wypaczania czasoprzestrzeni i powiększania jeszcze bardziej odległych obiektów znajdujących się bezpośrednio za nią, astronomowie galaktykę tła, UHZ1, o niezwykłej wartości przesunięcia ku czerwieni równej Z=10.1. To umiejscawia UHZ1 znacznie dalej niż leży gromada Abell 2744, w odległości 13,2 miliarda lat świetlnych, a zatem widzimy ją taką, jaką była, gdy nasz Wszechświat miał około 3 procent swojego obecnego wieku. UHZ1 jest oznaczona na wstawkach tego złożonego obrazu łączącego w sobie promieniowanie rentgenowskie (fioletowe odcienie) z kosmicznego obserwatorium rentgenowskiego Chandra i światło podczerwone z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Emisja promieniowania rentgenowskiego z UHZ1 wykryta w danych Chandra jest charakterystyczną sygnaturą rozrastającej się supermasywnej czarnej dziury zlokalizowanej w centrum galaktyki o bardzo wysokim przesunięciu ku czerwieni. To oznacza z kolei, że rosnąca czarna dziura UHZ1 jest najodleglejszą czarną dziurą, jaką kiedykolwiek wykryto dzięki promieniowaniu rentgenowskiemu, a wynik ten pozwala zrozumieć, w jaki sposób i kiedy powstały pierwsze supermasywne czarne dziury we Wszechświecie.

Jutro: weekend świetlny

---

< | Archiwum | Nadsyłanie | Lista tematyczna | Search | Kalendarz | RSS | Edukacja | O APOD | Forum | >

---

Autorzy i wydawcy: Robert Nemiroff (MTU) i Jerry Bonnell (UMCP)
Przedstawiciel NASA: Phillip Newman, obowiązują określone prawa.
Polityka prywatności sieci NASA oraz ważne uwagi
Serwis prowadzony przez: ASD w NASA / GSFC,
NASA Science Activation
oraz Michigan Tech. U.

Tłumaczenie: Elżbieta Kuligowska  |   APOD.pl  |   OAUJ  |   PTA  |   Orion  |   Urania